23 listopada: Św. Kolumban Młodszy

Obraz Giuseppe Franchi

"Pielgrzym Chrystusowej Miłości"

(ok. 530-543 – 23 listopada 615)

Irlandia odznaczyła się we wczesnym średniowieczu wielkim zapałem misyjnym zarówno wewnątrz kraju, jak i na misjach zagranicznych. Przyczyniły się do tego w szczególności zakony, które żyły długi czas wedle własnych iroszkockich reguł, w wielkiej surowości obyczajów. Tam też zrodził się specyficzny ruch pielgrzymi, często o charakterze misyjnym, określany po łacinie peregrinatio pro Christi amore, czyli pielgrzymowaniem dla Chrystusowej miłości.

Wśród owych pielgrzymów-misjonarzy, porzucających dla Chrystusa wszystko, co bliskie, księga dziejów zbawienia odnotowała imię Kolumbana Młodszego, zwanego tak dla odróżnienia od urodzonego wcześniej innego irlandzkiego świętego o tym samym imieniu. Kolumban przyszedł na świat gdzieś na terenie prowincji Leinster. Wbrew woli matki, pod której opieką pozostawał, wcześnie wywędrował z domu w poszukiwaniu Boskiej nauki u mistrzów ówczesnych. Jego nauczycielami byli święci Sinell z Cleenish i Comgall z Bangor, obaj należący do liczby Dwunastu Apostołów Irlandii, zwanych też uczniami św. Finiana.

Pod ich okiem studiował Pismo Święte i naukę Kościoła, zaś habit zakonny i święcenia kapłańskie przyjął, gdy przełożonym klasztoru w Bangor był Comgall. Po jakimś czasie objął kierownictwo nad szkołą klasztorną i oddawał się pracy pisarskiej (z tego okresu pochodzi, niezachowany niestety, komentarz do Psalmów pióra Świętego). Następnie za pozwoleniem opata Comgalla zebrał dwunastu towarzyszy i wyruszył na podbój dusz dla Chrystusa Pana.

Dotarł do Galii i tam, zyskawszy przychylność panujących królów burgundzkich oraz arystokracji, założył trzy ośrodki klasztorne – w Annegray, Fontanaines i Luxeuil. Wypracował własną, niezwykle surową regułę, mającą na celu doskonalenie ewangeliczne braci zakonnych przez zachowanie ścisłej dyscypliny i porządku w wypełnianiu codziennych obowiązków. Dzięki protekcji dworu królewskiego mógł swobodnie rozwijać swą misję na kontynencie.

Nie trwało to jednak zbyt długo. Kolumban bowiem, widząc gorszące zachowanie nałożnicy królewskiej, wystąpił publicznie przeciwko złemu przykładowi idącemu z góry. Niewiasta poprzysięgła mu zemstę i nakłoniła króla Teuderyka II do wydalenia zakonnika z kraju. W 610 roku został on przewieziony pod eskortą do portu, skąd miał być deportowany do swej ojczyzny. Za sprawą cudownego zdarzenia, jak głoszą niektóre podania, udało mu się uciec.

Dotarł do Bregencji, gdzie pod opieką króla Austrazji Teudeberta II ewangelizował lud Alemanów. Wkrótce jednak sytuacja polityczna uległa zmianie. Władzę nad Austrazją i podległymi jej ziemiami przejął król Burgundii Teuderyk, ten sam, z którym wcześniej Święty wszedł w spór. Kolumban musiał znów uchodzić, zostawiając misję alemańską św. Gallowi. Dotarł następnie na dwór Agilulfa, władcy ariańskiego królestwa Longobardów, który powrócił do prawdziwej religii i szczepił ją wśród swego ludu.

Właśnie tam, na terenach północnej Italii, a konkretnie w miejscowości Bobbio, Święty dopełnił swego żywota. Znaczenie jego misji było nie tylko religijne, ale również kulturalne, bowiem przy zakonach powstawały zwykle szkoły, skryptoria i biblioteki, dzięki czemu szerzyła się katolicka oświata, a nawet znajomość dzieł klasyków. Po śmierci opata Kolumbana jego reguła została złagodzona, a w końcu zastąpiona regułą św. Benedykta, która stała się najpopularniejszą w owych czasach.